رونق بازار سرمایه با افزایش دامنه نوسان/مشکلات محدودیتها برای سهامداران
- رونق بازار سرمایه با افزایش دامنه نوسان/مشکلات محدودیتها برای سهامداران
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، بازار سرمایه در هر کشوری نماد بازار‌های رقابتی است که قدرت خریداران و فروشندگان در این بازار با یکدیگر برابر بوده و می‌توانند با یکدیگر در شرایط خوبی معامله انجام دهند. البته در شرایط فعلی به دلیل حضور شرکت‌های حقوقی تا حدودی این قدرت به نفع این شرکت‌ها تغییر کرده و سهامداران خرد با مشکل مواجه شده‌اند.اکنون در برخی از بورس‌های جهان به دلیل کاهش نوسان‌های بازار از دامنه مجاز نوسان استفاده می‌کنند. دامنه مجاز نوسان به حدود سقف و کف قیمتی گفته می‌شود که هر سهم در هر روز معاملاتی می‌تواند داشته باشد. در حال حاضر دامنه نوسانات شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و بازار الف فرابورس مثبت یا منفی 5 درصد نسبت به قیمت پایانی روز قبل هر سهام می‌باشد. یعنی اگر قیمت پایانی سهامی امروز 1000 تومان باشد قیمت مجاز برای معاملات فردای این سهم در بازه 950 تا 1050 تومان می‌باشد. این نسبت در بازار‌های مختلف فرابورس و حق تقدم‌ها تغییر می‌کند.
بر اساس مقررات بازار سرمایه روز‌های خاصی وجود دارد که سهم از این محدودیتها تبعیت نمی‌کند که این مساله باید به تایید ناظر بازار برسد و این نهاد باید در این خصوص تصمیم بگیرد.
1- بازگشایی سهام پس از مجمع عمومی عادی سالانه برای تقسیم سود؛
2- بازگشایی سهام پس از مجمع فوق‌العاده برای کاهش یا افزایش سرمایه؛
3- بازگشایی پس از اعلام افزایش یا کاهش سود هر سهم یا EPS به شرط آنکه از 20 درصد بیشتر باشد؛
4- بازگشایی نماد جهت افشای اطلاعات با اهمیت الف که معمولا به دلیل افزایش یا کاهش 50 درصدی قیمت نماد رخ می‌دهد.
محدودیت نوسان چه مشکلاتی برای سهامداران ایجاد می‌کند؟
کارشناسان بازار سرمایه معتقدند، روند فعلی وجود محدودیت نوسان در بلند مدت به کاهش نسبی استقلال فعالان اقتصادی در بورس منجر می‌شود و توسعه بازار سرمایه کشور با مشکل روبرو خواهد شد.
یکی از مشکلات دیگری که این محدودیت نوسان ایجاد می‌کند، تشکیل صف‌های خرید و فروش است که نقدشوندگی بازار را به شدت تهدید می‌کند.
به عبارت دیگر، در حال حاضر زیرساختار‌های بازار سرمایه ایران محدودتر از کشور‌های پیشرفته است که داد و ستد خیلی بازتر در آن‌ها انجام می‌شود. مسوولین سازمان بورس، برای این محدودیت یک دلیل تاریخی ابراز و تصور می‌شود بازار سرمایه ایران، سرمایه گذاران و سرمایه پذیران هنوز بالغ نشده اند و بازار تحلیلی و حرفه‌ای نشده است.
یعنی بازار سرمایه ایران هنوز به عمق مناسب نرسیده است و عدم آموزش سهامداران این مساله را نیز تشدید کرده است و رفتار‌های هیجانی ممکن است باعث از بین رفتن سرمایه افراد تازه وارد شود. به همین دلیل متولیان بازارسرمایه به دنبال حفظ سرمایه سرمایه گذاران را از ریسک‌های زیاد حفظ کنیم و با ایجاد محدودیت‌های قانونی از افزایش خطر جلوگیری کنیم. این تفکر سنتی از ابتدای حیات بورس وجود داشته است.
میرصانعی دبیرکل کانون کارگزاران می‌گوید: تشکیل صف‌های خرید و فروش مهمترین محصول اعمال این محدودیتها است. منظور از صف، تجمیع سفارشات خرید یا فروش در کف یا سقف قیمت است. صف نشینی آسیب زیادی به بازار سرمایه می‌رساند.
ایراد دیگری که کارشناسان به محدودیت نوسان می‌گیرند، نرسیدن به نقطه تعادل قیمت سهم است. این محدودیتها سبب می‌شود نماد‌ها به درستی کشف قیمت نشوند و این رسیدن به قیمت تعادلی را با مشکل جدی مواجه می‌کند. زمان بر بودن رسیدن به نقطه تعادلی قیمت هر سهم می‌تواند سهامداران را به نوسان گیری تشویق کند که این موضوع نیز مخاطرات دیگری را برای بازار سرمایه دارد.
به عبارت دیگر، نمی‌توان جلوی حرکت بازار به سمت قیمت تعادلی را گرفت، به هر میزان هم محدودیت اعمال شود، بازار به سمت قیمت متعادل حرکت خواهد کرد. اعمال دامنه نوسان یا سایر محدودیت‌های مشابه، تنها این فرایند را طولانی و فرسایشی می‌کند. فرآیندی که باید ظرف یک روز یا چند روز حادث شود، چند ماه زمان می‌برد.
در حال حاضر تعدادی از شرکت‌های وابسته به بنیاد مستضعفان با توجه به معرفی بازارگردان نوسانات روزانه خود را به 10 درصد رسانده اند که این مساله می‌تواند نشان دهد از بین رفتن محدودیت 5 درصدی می‌تواند بازار را با رونق بیشتری مواجه کند.
در سامانه فارس من خبرگزاری فارس، تعدادی سوژه با موضوع کاهش و یا حذف محدودیت دامنه نوسان با عناوین «درخواست آزادسازی دامنه نوسان بورس همانند بورس‌های خارجی»، «کم کردن دامنه نوسان در روز‌های منفی بازار بورس»، «لزوم حذف محدودیت دامنه نوسان در بورس» و «ضرورت حذف صفوف فروش و خرید و آزادی دامنه نوسان» ثبت کرده اند که این مساله از مسوولین سازمان بورس در حال پیگیری است.